Limburg

Gesproken inbreng van de SP tijdens de algemene beschouwingen en begrotingsbehandeling voor 2007. Uitgesproken door statenlid Edwin Bus op vrijdag 10 november 2006 in de Provinciale Staten.

Voorzitter,

Het gaat goed met Nederland. Tenminste als we kijken naar het rijkere deel van de bevolking. En ook met de provincie Limburg, die zeker niet als arm betiteld kan worden, gaat het goed. Bovenop de toch al financieel niet ongunstige positie van de provincie komt ook nog eens een meevaller van miljoenen van Essent.

Maar er is ook een andere kant van Nederland en ook van Limburg. Voedsel- en kledingbanken kunnen de vraag niet aan. Afsluitingen van water, gas en elektriciteit nemen toe. Huisuitzettingen zijn aan de orde van de dag. Velen zijn er de afgelopen jaren niet voor-, maar juist op achteruit gegaan. En dat betreft vooral de mensen die het toch al niet breed hadden, waaronder vele ouderen, en dat na vele jaren hard werken voor de opbouw van ons land, en kinderen die gedwongen zijn hun jeugd in armoede door te brengen.

Met andere woorden de tweedeling in Nederland is de afgelopen tijd alleen maar toegenomen. En daar moet wat aan gedaan, tenminste dat vindt de SP. De SP noemt dat solidariteit in ander kringen noemde men dat ooit eens naastenliefde, maar dat begrip lijkt in die kringen helemaal in de vergetelheid geraakt.

Een stevig armoedebeleid is daarom noodzaak. En zeer urgent daarin is wat de SP betreft het voorkomen van huisuitzettingen en afsluiten van water, gas en elektriciteit. Geld om daarvoor in te zetten is er in overvloed, alleen al als we denken aan de meevaller van miljoenen van Essent. Dit geld is opgebracht door energieverbruikers die de prijzen van energie in de afgelopen jaren alleen maar hebben zien stijgen en dat niet zo’n beetje. Voor velen zijn die prijzen dusdanig gestegen dat ze in financiële problemen zijn gekomen en hun energierekening niet meer kunnen betalen met alle gevolgen van dien. Afsluiting van energie en daardoor in de kou zitten, verstoken zijn van communicatiemiddelen enz.. En dat treft ook en met name ouderen en gezinnen met kinderen. En dat in een tijd dat de bomen tot in de hemel groeien. Schande !!!

Voorstel van de SP is dan ook dat de provincie het initiatief neemt om tezamen met de gemeenten, huiseigenaren, water-, gas- en elektriciteitsleveranciers, kredietbanken, maatschappelijk werk en psychosociale hulpverleners een beleid te ontwikkelen dat huisuitzetting en afsluiting van water, gas en elektra voorkomt. En wil je genoemde organisaties bewegen tot actie op korte termijn, want de noden zijn urgent, tot substantiële actie, want de noden zijn hoog, en structurele actie, want de noden zijn hardnekkig, dan kan een financiële prikkel daar in belangrijke mate toe bijdragen. Het daarvoor benodigde geld kan geput worden uit de meevaller Essent. Maar ook huiseigenaren, water-, gas-, en elektrabedrijven en kredietbanken zijn niet armlastig. Ook van hen mag uiteraard een bijdrage verwacht worden.
Uiteindelijk wil de SP toe naar een vroegtijdige signalering en snel ingrijpen om erger te voorkomen op een moment dat mensen nog niet tot over hun oren in de financiële problemen zitten en met enige hulp van buiten hun situatie zelf kunnen verbeteren. In de eerste plaats preventie, zo stelt de SP.
Maar daarnaast zijn er de huidige bestaande problemen en ook in de toekomst zullen niet alle problemen vroegtijdig te onderkennen zijn en op te lossen. Op dit moment zijn er mensen en ook in de toekomst zullen die er zijn die dusdanig in de financiële problemen zijn geraakt dat zij niet in staat zijn hun financiën op orde te krijgen en levenslang een zware last op hun schouders blijven dragen. Ook voor deze mensen dient er een oplossing te komen. En ook daar kan de meevaller van Essent voor gebruikt worden, naast natuurlijk de nodige coulance bij huisbazen, leveranciers water, gas en elektra en kredietbanken.
Wellicht ten overvloede zij nog opgemerkt dat voornoemd beleid alleen van toepassing dient te zijn op degenen die buiten hun schuld in de problemen zijn gekomen.

Nu zult u misschien denken de nota armoedebeleid van de provincie dan? Misschien kunnen we hier beter spreken van een armoedige nota. Gezien de korte tijd dat de fractie de nota in haar bezit heeft, hebben wij nog niet de tijd gehad om de nota tot in detail te bestuderen en alle consequenties te doorzien. Onze eerste indrukken zijn niet best en onze eerste indrukken bedriegen zelden. Een en al krenterigheid, zeker als het bedrag dat uitgetrokken wordt, het belang aangeeft dat provincie hecht aan de aanpak van het probleem. Wilt u nu echt het armoedeprobleem aanpakken of wilt u uw eigen zieltje schoon poetsen en hier en daar wat scherpe kantjes wegslijpen ? Het geld dat u uittrekt voor armoedebestrijding is zelfs nog beduidend minder dan het jaarsalaris van de baas van Essent. Bij de behandeling van de provinciale nota armoedebeleid zullen we op een en ander nog uitgebreid terug komen.

Om nog even op Essent terug te komen. De privatisering heeft niet gebracht wat er van verwacht werd. Energieprijzen zijn torenhoog gestegen. De Nma voorspelt zelfs verder prijsstijgingen als Essent en Nuon samen gaan. Prijsverschillen tussen energiebedrijven zijn er nauwelijks. Concurrentie is er niet, tenzij je de nietszeggende sfeerreclames daartoe rekent. De burger moet het verschil tussen de bedrijven zoeken in de kleine lettertjes van de contracten. Klachten nemen toe en de DTe heeft een flinke kluif aan onderzoek naar fouten in facturen, misleidende reclames, doorberekening van emissierechten en recent een onderzoek naar de megawinsten van de energiebedrijven.
Om dit alles een halt toe te roepen is het ontwikkelen van alternatieve duurzame vormen van energie van wezenlijk belang.

Wij zullen dan ook 2 moties indienen om de meevaller van Essent te besteden. De eerste motie betreft het ontwikkelen van beleid ter voorkoming van afsluiting van water, gas, elektriciteit en huisuitzetting en voor zover dit niet te voorkomen is bijdragen aan het financieel dragelijk maken van de lasten van betrokkenen en hen uitzicht te bieden op perspectief. De tweede motie betreft het ontwikkelen van alternatieve duurzame vormen van energie.

Duurzaam voorzitter een modewoord een woord van deze tijd, maar wel een woord, zo vindt de SP, dat ook inhoud moeten krijgen. En als ik dan kijk naar de ontwikkelingen rond de Kaderrichtlijn Water en het Waterbeheer in de 21e eeuw, dan valt me toch op dat velen in deze zaal wel duurzaamheid met de mond belijden, maar als het op betalen aan komt weigeren de beurs te trekken.
Water is een belangrijke levensbehoefte. De winst op het water hebben we in het verleden al genomen door onverantwoord met dat water om te springen. Nu komen onvermijdelijk de kosten en die kosten zijn hoog. Echter hoe langer we dralen, hoe hoger de kosten zullen zijn.

En wellicht zullen we pas op de plaats moeten maken of zelfs een stapje terug moeten doen om de juiste duurzame maatregelen in ons watersysteem te kunnen betalen. En ook al moeten we daarvoor een stapje terug doen, dan vind de SP het dat waard. Hadden we het pak weg 25 jaar geleden dan zo slecht? Uiteraard dienen ook hier de sterkste schouders de sterkste lasten te dragen en dienen de minst draagkrachtigen ontzien te worden.

Voorzitter ik kan het niet laten, ook deze keer wil ik weer een belangrijke passage van mijn betoog besteden aan het openbaar vervoer. Het zal gedeputeerde Vestjens ongetwijfeld genoegen doen dat ook deze laatste keer dat hij achter de regeringstafel zit het openbaar vervoer weer een prominente rol inneemt in de bijdrage van de SP.
Per 10 december gaat de nieuwe dienstregeling in en dan wordt het reizen met het openbaar vervoer, als we de gedeputeerde mogen geloven, een feest. Pas op 1 december wordt uitgebreid opening van zaken gegeven, maar reeds nu bereiken ons de nodige negatieve berichten bijvoorbeeld met betrekking tot het dienstrooster: er is geen ruimte in het rooster om achterstanden in te lopen, tijd benodigd voor wisseling van chauffeur is niet in het rooster opgenomen, er is geen ruimte om service te verlenen aan klanten. Op deze en andere problemen die de nieuwe dienstregeling met zich mee brengt zullen we uitgebreid terug komen bij de behandeling op 1 december.

Maar nu verder met het gratis openbaar vervoer. Voor gedeputeerde Vestjens is het de laatste keer dat ik er hier zijn aandacht voor kan vragen. Hopelijk is het sowieso de laatste keer dat ik er hier aandacht voor moet vragen, omdat op korte termijn flinke stappen op het gebied van gratis openbaar vervoer gezet gaan worden. En dat is mogelijk want in Den Haag is het tij gekeerd. Daar is onlangs een motie aangenomen om in den lande minimaal 2 experimenten te cofinancieren met gratis openbaar vervoer voor 65+ ers na 9 uur ’s morgens. Een belangrijke motie die mede tot doel heeft de ouderen achter de geraniums uit te krijgen en hun sociale uitsluiting te verminderen.

Het gaat dus niet om volledig gratis openbaar vervoer voor iedereen en op alle tijden van de dag, maar slechts voor een beperkte groep, op tijden dat de capaciteit van het openbaar vervoer toch niet volledig benut wordt. De kosten zullen niet al te hoog zijn. Inzet extra bussen is niet nodig en het verlies aan inkomsten is beperkt tot 65+ ers die nu na 9 uur reizen en nu betalen en de 65+ ers die in de toekomst hun reistijden van voor 9 uur naar na 9 uur verplaatsen en dit laatste is alleen maar gunstig omdat dit de druk in de spits verlaagt. Verder is er een cofinanciering van het Rijk en het staat u natuurlijk vrij om ook de gemeenten bij deze cofinanciering te betrekken. Al met al een ultieme kans om gratis openbaar vervoer van de grond te krijgen en de laatste kans voor gedeputeerde Vestjens om eindelijk eens ja te zeggen tegen gratis openbaar vervoer.
Wij zullen een motie indienen waarin we het college verzoeken om actief op zoek te gaan naar Limburgse gemeenten die in dit experiment willen participeren en tezamen met deze gemeenten een voorstel uit te werken en richting Rijk op te trekken om een experiment in Limburg te laten plaatsvinden.

U ziet een zeer bescheiden stap in de richting van gratis openbaar vervoer, zo bescheiden zelfs, dat daar een gedeputeerde die het openbaar vervoer na aan het hart gaat geen nee tegen kan zeggen.
Overigens zij nog opgemerkt dat tijdens de begrotingsbehandeling in de gemeente Heerlen een motie over dit onderwerp is aangenomen die die gemeente opdraagt zich, tezamen met de andere Parkstad Limburg, hard te maken voor een dergelijk experiment. Dus als u partners zoekt weet u waar u die kunt vinden.
Voor de SP staat nu al vast dat een dergelijk experiment zal slagen en uiteindelijk zal leiden tot een volledig gratis openbaar vervoer.

Voorzitter verbeteren van de leefbaarheid op het platteland en in de wijken is een belangrijk onderwerp voor de SP. Een manier om aan de leefbaarheid aldaar bij te dragen is het terug brengen van de kleine kruidenier naar het platteland en in de wijk. Op diverse plaatsen in den lande is dit met succes gebeurd door te zoeken naar samenwerking met instellingen voor mensen met een geestelijke beperking. Een private ondernemer kan zo op rendabele wijze zijn winkel exploiteren, de mensen met een geestelijke beperking hebben een zinvolle tijdsbesteding en leveren een bijdragen aan de maatschappij en de leefbaarheid van dorpen en wijken is er mee gebaat. Graag verzoekt de SP het college de mogelijkheden voor dergelijke winkels in Limburg te onderzoeken en de vestiging van deze winkels actief te bevorderen. Ook hierover zullen we een motie indienen.

De kleine middenstander, ik noemde net de kleine kruidenier, maar er zijn er nog veel meer, kan een belangrijke bijdrage leveren en zou die wellicht nog meer kunnen leveren aan de Limburgse economie. In dit licht zou de SP graag een effectmeting zien van de steun van de provincie aan het midden en klein bedrijf enerzijds en hoe deze steun zich verhoudt tot de steun aan het grootbedrijf en dat in relatie de effecten van beide vormen van steun op de economie en met name de werkgelegenheid. Onder steun verstaan wij daarbij niet alleen financiële steun maar ook alle andere mogelijke vormen van ondersteuning die de provincie verleent. Op basis van de uitkomsten van een dergelijk onderzoek zal het naar de toekomst toe duidelijk zijn waar de provincie haar middelen met het meeste effect voor economie en werkgelegenheid kan inzetten.

Voorzitter, last but zeker not least wil ik nog iets zeggen over de asielzoekers. De SP zal niet nalaten pogingen te blijven doen voor het verkrijgen van een generaal pardon voor de welbekende 26000 asielzoekers. Het is een schande dat dit niet al lang gebeurd is en het is een grote schande dat een zich Christelijk noemende partij, de partij van de naastenliefde die ik daar straks noemde, zich verschuilt achter bergen papier en een belangrijke oorzaak is van het nog steeds voort duren van de uitzichtloze situatie van deze asielzoekers.

Winst Essent naar noodfonds en alternatieve energiebronnen