Limburg

Vaag. Zo betitelde de SP-fractie in Provinciale Staten vorige maand het Limburgse coalitie-akkoord 2003-2007. Inmiddels kan het woordje "vaag" plaatsmaken voor "bedreigend". Tenminste voor wat betreft natuur en milieu. Het provinciebestuur heeft recentelijk wat kaarten op tafel gelegd en die voorspellen weinig goeds voor het Limburgse groen.

(Een opinieartikel van Statenlid Rob janssen in Dagblad de Limburger)

In de prachtige film "Far and away" met Nicole Kidman en Tom Cruise zit een spectaculaire scène, waarin Ierse kolonisten met paard en wagen over de prairie stuiven. Dat doen ze om hun toekomstige woongebieden veilig te stellen. Haast is geboden, want je zou het maar meemaken dat een "concurrent" de beste grondstukken voor je neus wegkaapt. Immers: wie het eerst komt het eerst maalt. Zo ging dat in het wilde westen. Ik moest aan die film denken toen ik onlangs kennis nam van de plannen van provinciebestuurder G. Driessen. Hij wil bouwregels in Limburg drastisch gaan versoepelen (lees: afschaffen) omwille van de particuliere woningbouw op het platteland. Bouwregels zijn "hinderlijk en dwingend" en dus moeten we er kennelijk zo snel mogelijk van af. "Ik wil af van de situatie dat de provincie door al die regeltjes te vaak nee moet verkopen," aldus Driessen in het Limburgs Dagblad van 5 juni. En: "Overbodige belemmeringen duperen individuele huiseigenaren of grondbezitters."

Nu is het zo, dat de provincie Limburg in het kader van één van haar belangrijkste taken - de ruimtelijke ordening - zich de afgelopen jaren bijkans suf heeft gewerkt om kwetsbare groengebieden in kaart te brengen, om ze vervolgens te kunnen beschermen. Als statenlid krijg ik dan ook regelmatig vuistdikke boekwerken over het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) toegestuurd, waarin akelig nauwkeurig staat beschreven hoe natuur en milieu het beste beschermd kunnen worden of op verantwoorde wijze kunnen samengaan met andere activiteiten. In die boekwerken staat dan bijvoorbeeld:
Een van de hoofdlijnen van het beleid voor het landelijke gebied uit het POL is de beheersing en waar mogelijk terugdringing van de verstening van het landelijk gebied met het oog op natuurlijk- , landschappelijke en cultuurhistorische waarden.
De vraag dringt zich dus op of al die boekwerken regelrecht de prullenbak in kunnen. Het antwoord op die vraag ligt in politiek Maastricht: welke positie nemen Provinciale Staten in? Tijdens de vergadering van de Commissie voor Ruimte en Groen op 20 juni jl. werd duidelijk dat de fracties van onder meer PvdA, GroenLinks en SP kritisch zijn over de "Grote Stap Voorwaarts" tegen de regeltjes. Voor de VVD gaat het echter allemaal niet snel genoeg. "Laten we meteen aan de slag gaan, opdat we over vier jaar trots kunnen terugblikken op wat we allemaal afgeschaft hebben," jubelde VVD-Statenlid Ingrid Muijs in genoemde commissie. In zijn reactie wekte deputé Driessen niet de indruk ondoordacht of hals over kop te werk te willen gaan en dat siert hem. De man is ervaren en kundig genoeg om zich niet door de VVD de kop gek te laten maken. Niettemin bestaat er een Statenmeerderheid - CDA en VVD hebben samen 37 van de 63 zetels - voor de afschaffing van allerlei natuurbeschermende regels. Een griezelige gedachte als je weet dat de versoepeling van bouwregels niet bepaald de enige stap in de - wat de SP betreft - verkeerde richting is.
Op provinciaal bestuursniveau bestaan er inmiddels tal van regelingen en mogelijkheden om - alle eerder genoemde zorgen over "natuurlijk- landschappelijke en cultuurhistorische waarden" ten spijt - toch te kunnen bouwen in de groene ruimte. "Rood voor groen", "Ruimte voor Ruimte" en "BOM+" zijn de cryptische aanduidingen voor regelingen die verzonnen zijn om alsnog groen licht te kunnen geven aan bouw, aanleg en uitbreidingen van onder meer bedrijfsterreinen, landgoederen (!) en veehouderijen. Weliswaar dient hier dan "compensatie in omgevingskwaliteit" tegenover te staan, maar de essentie van deze ronduit kinderachtige ruilhandel met natuur is in feite heel eenvoudig: eigenlijk mogen we niet bouwen, maar met steun van de provincie doen we het lekker toch. Te verwachten is overigens wel, dat beoordeling en toetsing van zowel bouwplannen als natuurcompensatie zoveel formulieren, dossiers en rapporten met zich mee zal brengen, dat daadwerkelijk uitvoering op een gigantische bureaucratische papierwinkel gaat uitlopen. En dat is nu juist waar CDA en VVD van af willen!

Een tweede vraag die vroeg of laat om de hoek komt kijken is: Waarom zijn milieuregels en -wetten eigenlijk ooit in het leven geroepen? Simpel: Om natuur en milieu te beschermen. Maar zodra je op natuur- en milieuregelgeving uitsluitend het stempel "hinderlijk en ouderwets" drukt, is het hek natuurlijk van de dam. Wet is weliswaar wet, maar de inventiviteit kent kennelijk geen grenzen meer om de wet te omzeilen. Natuurlijk wordt er door degenen die dat bepleiten geen man en paard genoemd. Zo meende gedeputeerde Driessen de versoepeling te kunnen rechtvaardigen met de bewering, dat momenteel veel woningen op het platteland "verpauperen". Bovendien hebben volgens hem ook de vele seizoensarbeiders uit met name Polen recht op fatsoenlijke onderkomens en die moeten hen dan ook geboden worden, aldus Driessen. (Alsof de gebrekkige huisvesting het probleem is in plaats van gebrekkige beloning van seizoensarbeid. Goede beloning leidt er vanzelf toe dat men zich betere huisvesting kan veroorloven.) Oh ja, en natuurlijk is de gedeputeerde "er niet op uit om projectontwikkelaars de Limburgse natuur- en bosgebieden vol laten te bouwen". Welnee, het gaat er alleen maar om, om die overbodige regeltjes af te schaffen. Hoe voorkomen kan worden dat die projectontwikkelaars ongestoord hun gang kunnen gaan, blijft echter onduidelijk. Wederom meer regeltjes misschien? Of stuiven binnen afzienbare tijd projectontwikkelaars als wildwest-kolonisten door het Limburgse land op zoek naar de meest lucratieve grondstukken?

"Ruimtelijke ordening zal zich meer moeten ontwikkelen van hindermacht naar ontwikkelingskracht", staat in het Limburgse coalitie-akkoord. Op zichzelf een nastrevenswaardig doel.
Maar als de recente ontwikkelingen representatief zijn voor de invulling daarvan, dan bedankt de SP feestelijk voor dat doel. "Limburg verlegt grenzen" heet dat coalitie-akkoord trouwens. Die kreet dreigt een onheilspellende bijklank te krijgen.