Limburg

Op het stembiljet voor de verkiezingen van het Waterschapsbestuur wordt gevraagd op dit biljet de laatste twee cijfers van uw geboortejaar in te vullen. Op het biljet staat voorts: “Een niet of onjuist ingevuld geboortejaar maakt uw stem ongeldig”. Opmerkelijk: als gecontroleerd kan worden of het ingevulde geboortejaar juist is, kan blijkbaar dus vastgesteld worden wie de betreffende stem heeft uitgebracht. Een flagrante schending van het stemgeheim, stelt SP-Statenlid Edwin Bus. En dat is nog niet alles.

De verkiezingssoap begon al bij het indienen van de lijsten. In het kiesdistrict Waterschap Roer en Overmaas, werden maar liefst 5 lijsten “Waterbelang” ingediend. In het andere Limburgse Waterschapsverkiezingsdistrict dingen ook meer lijsten “Waterbelang” mee naar de gunst van de kiezer. Maar wat blijkt na nadere bestudering? Op deze “Waterbelang”- partijen krioelt het van de CDA’ers. Kennelijk houden zij hun politieke signatuur om de een of andere reden liever voor zich.

Dan de kandidatenlijsten. Deze hebben de vorm van een regulier stembiljet voor bijvoorbeeld de verkiezingen voor Provinciale Staten, waarbij men kiest door een hokje voor de naam van de kandidaat waar de voorkeur naar uitgaat met een potlood rood te kleuren dan wel via te stemknop van de stemcomputer de naam van een kandidaat te kiezen. Een eenvoudige en duidelijke manier van kiezen. Maar bij de Waterschapsverkiezingen gaat dat anders. Men maakt de keuze voor een kandidaat door op het stembiljet allereerst een hokje voor een naam van een lijst blauw of zwart te maken. Vervolgens dient in de kandidatenlijst de naam van een kandidaat gezocht te worden en het hokje behorend bij het nummer op het stembiljet dat met de naam van die kandidaat correspondeert blauw of zwart te maken. Een zeer ingewikkelde en derhalve foutgevoelige methode van kiezen. Het is niet onwaarschijnlijk dat deze methode van kiezen voor menigeen aanleiding is om maar af te haken.

Verder: wanneer op een adres meer stembiljetten worden bezorgd, is, nadat deze gescheiden zijn van de begeleidende brief, door de kiesgerechtigde niet meer te achterhalen voor wie welk stembiljet bestemd is. Als de stembiljetten verwisseld worden en de ingevulde laatste twee cijfers van het geboortejaar fout blijken te zijn, is de stem ongeldig. Leuker kunnen we het niet maken?

Bevoordeling van de lijsten “Waterbelang” ligt vervolgens voor de hand, aangezien bij het maken van fouten in de lijstkeuze de kans groter is dat een stem terecht komt bij “Waterbelang” dan bij een van de andere lijsten. Ook is bij lijsten met veel kandidaten het risico op ongeldig verklaring kleiner, want bij grote lijsten is de kans nu eenmaal kleiner dat per ongeluk een hokje wordt aangekruist dat met een niet bestaand nummer correspondeert.
Kortom: de keuze voor deze ingewikkelde methode van kiezen van de Waterschapsbesturen kan wel degelijk van invloed zijn op de uitslag van de verkiezingen.

Daar komt nog bij, dat er op het politiek-inhoudelijke vlak grote vraagtekens kunnen worden gezet bij de democratische legitimatie van deze verkiezingen. De besturen van de Waterschappen hebben namelijk vooral uitvoerende taken, en dat moet ook zo blijven. Politieke besluiten moeten worden genomen door de provincies. De Waterschappen voeren specifieke taken uit, vooral op het gebied van waterkering (tegen overstroming) en waterhuishouding (schoon water). Daarnaast hebben zij soms het beheer over (vaar)wegen en doen zij aan bestrijding van muskusratten. Daar hoeft geen politiek aan te pas te komen.

Op genoemde lijsten zult u tevergeefs zoeken naar kandidaten van de SP. Mijn partij doet namelijk niet mee. Natuurlijk: met deelname aan democratische verkiezingen is vanzelfsprekend niets mis. Integendeel. Maar dan moet er wel een goede verbinding zijn tussen volksvertegenwoordigers en de mensen die ze vertegenwoordigen. Dat is in de Waterschapsbesturen heel moeilijk. Bovendien moeten de Waterschappen zoals gezegd geen politiek orgaan worden. De verkiezingen voor de waterschappen zijn niet populair. De deelname van politieke partijen kan het geheel weliswaar aantrekkelijker maken, maar tegelijkertijd ook partijpolitieker, en dat is ongewenst. En wat betreft de bestrijding van de negatieve gevolgen van de stijging van de zeespiegel zou het wel heel erg zijn als we dat zouden overlaten aan de waterschappen. Dat is een nationale kwestie. Daar moet de regering zich mee bezighouden.

Namens de fractie van de SP in Provinciale Staten van Limburg,
Edwin Bus